Persoonlijk leiderschap of zelfleiderschap: wat is het en wat is het verschil?

Vds blog persoonlijk leiderschap zelfleiderschap

BLOG – Huib Broekhuis

Als het gaat over zelfleiderschap wordt er ook vaak over persoonlijk leiderschap gesproken. Zijn dat uitwisselbare woorden of zitten hier verschillen tussen? Wat is zelfleiderschap of persoonlijk leiderschap dan en waarom wil je dat ontwikkelen?

Definitie van persoonlijk leiderschap

Er is geen eenduidige wetenschappelijke definitie van persoonlijk leiderschap. Toch is het een term die in de praktijk veel gebruikt wordt. Dan komen we bijvoorbeeld de volgende omschrijvingen tegen:

  • Persoonlijk leiderschap gaat over jezelf aansturen en doelen realiseren door je eigen kwaliteiten en talenten volledig te gebruiken. 
  • Persoonlijk leiderschap gaat over jou als persoon. Het gaat over wie je bent als mens, hoe je in het leven staat, wat je gevormd heeft en hoe je dat vertaalt naar je werk en het leiden van anderen. Als professional toon je persoonlijk leiderschap door de leiding te nemen over je werk en je persoonlijke ontwikkeling.
  • Persoonlijk leiderschap is bewust kiezen voor een proactieve houding in je leven. Je neemt je leven terug in eigen handen! Het is een reis van zelfontdekking en zelfontwikkeling. Je ontplooit jezelf door je eigen emoties, gedachten en overtuigingen te onderzoeken.

Persoonlijk leiderschap verwijst naar het vermogen van een individu om leiding te geven aan zichzelf, om actief de regie te nemen over zijn of haar eigen leven en werk. Het omvat zelfkennis, zelfsturing, zelfmanagement en de verantwoordelijkheid nemen voor de eigen persoonlijke en professionele ontwikkeling. Dit concept gaat over hoe iemand zijn of haar waarden, doelen en gedrag op één lijn brengt en hoe hij of zij op authentieke wijze invloed uitoefent binnen en buiten organisaties.

Kernaspecten van persoonlijk leiderschap

Hier zijn enkele kernaspecten van persoonlijk leiderschap:

  1. Zelfbewustzijn: Het herkennen van je eigen emoties, sterktes, zwaktes, drijfveren en de invloed daarvan op anderen. Zelfbewustzijn stelt individuen in staat om bewuster te leven en betere beslissingen te nemen gebaseerd op hun persoonlijke waarden en doelen.
  2. Zelfregulering: De capaciteit om je emoties en impulsen te beheersen of aan te passen in verschillende situaties. Dit houdt in dat je stressbestendig bent, zelfdiscipline hebt en je kunt aanpassen aan veranderende omstandigheden.
  3. Motivatie: Een sterke innerlijke drang om actie te ondernemen en doelen na te streven omwille van persoonlijke voldoening en groei, in plaats van externe beloningen of erkenning.
  4. Empathie: Het vermogen om je in te leven in de gevoelens en perspectieven van anderen, wat essentieel is voor effectieve communicatie, het bouwen van relaties en leiderschap.
  5. Sociale vaardigheden: Het vermogen om relaties te beheren en te netwerken, wat belangrijk is voor samenwerking en het bereiken van persoonlijke en gemeenschappelijke doelen.
  6. Proactiviteit: Niet alleen reageren op gebeurtenissen, maar vooruit plannen en actie ondernemen om gewenste uitkomsten te creëren.
  7. Continue ontwikkeling: Een levenslange toewijding aan persoonlijke en professionele groei en ontwikkeling.

Persoonlijk leiderschap wordt vaak gezien als een voorwaarde voor effectief professioneel leiderschap, omdat het de basis vormt voor het kunnen leiden van anderen. Het gaat niet alleen om het bereiken van succes, maar ook om het definiëren en realiseren van persoonlijke en ethische waarden. Het uitoefenen van persoonlijk leiderschap kan bijdragen aan een hogere levenskwaliteit, betere relaties en een succesvollere carrière.

Wat is zelfleiderschap dan?

Zelfleiderschap en persoonlijk leiderschap zijn nauw verwant en de termen worden vaak door elkaar gebruikt, maar ze kunnen vanuit verschillende perspectieven worden bekeken.

Zelfleiderschap: Zelfleiderschap richt zich specifiek op hoe individuen zichzelf begeleiden en motiveren om hun persoonlijke en professionele doelen te bereiken. Het gaat over het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag en resultaten. Zelfleiderschap omvat zelfmotivatie, zelfsturing, en het vermogen om zichzelf te beïnvloeden en te leiden richting het vastgestelde doel. Het benadrukt de rol van zelfevaluatie, het stellen van doelen, en het creëren van strategieën om deze doelen te bereiken. Belangrijke elementen van zelfleiderschap zijn:

  • Zelfobservatie: het nauwkeurig beoordelen van je eigen gedrag en prestaties.
  • Zelfdoelen stellen: het bepalen van duidelijke, meetbare en haalbare doelen.
  • Zelffeedback: het geven van feedback aan jezelf om gedrag en prestaties te verbeteren.
  • Zelfbeloning: het belonen van jezelf voor het bereiken van doelen of het tonen van gewenst gedrag.
  • Zelfcorrectie: het aanpassen van gedrag op basis van eerdere ervaringen en feedback.

Persoonlijk leiderschap: Persoonlijk leiderschap heeft een bredere connotatie en omvat naast zelfleiderschap ook de interactie met de wereld om je heen. Het gaat over zelfbewustzijn, het leven volgens je waarden en principes, en het beïnvloeden van anderen op een manier die congruent is met je eigen identiteit en wat je belangrijk vindt. Persoonlijk leiderschap is dus meer holistisch en houdt rekening met hoe iemand een positieve invloed kan uitoefenen binnen zijn of haar sociale en professionele kringen.

Het verschil: Hoewel beide termen over het sturen van het eigen leven en gedrag gaan, ligt bij zelfleiderschap de nadruk op de interne mechanismen en strategieën die een individu gebruikt om effectief te functioneren en doelen te bereiken. Persoonlijk leiderschap is breder en omvat niet alleen zelfmanagement, maar ook de wijze waarop een individu zich verhoudt tot en invloed heeft op anderen.

In de praktijk kunnen de vaardigheden en benaderingen van zelfleiderschap worden gezien als componenten of onderdelen van het bredere concept van persoonlijk leiderschap. Persoonlijk leiderschap zou je kunnen beschouwen als de overkoepelende filosofie of het framework waarbinnen zelfleiderschap een sleutelrol speelt.

De essentiele rol van bewustwording

Bij zowel persoonlijk leiderschap als zelfleiderschap is dus een centrale rol weggelegd voor meer bewustwording. Het gaat dan om het vermogen te kunnen reflecteren op het einden handelen, denken en voelen én om het versterken van het zelfregulerend vermogen. Dat wil zeggen dat je keuze hebt bij wat je denkt en voelt en hoe je handelt. Immers, het is niet de buitenwereld die bepaalt hoe jij je voelt en denkt, dat is altijd een innerlijke respons op iets wat intern of extern gebeurt. Anders gezegd: zonder bewustzijn is er geen persoonlijk leiderschap mogelijk.

Bewustwording zorgt ervoor dat je gaat begrijpen wat er bij jou in een bepaalde situatie gebeurt. Het 5-G model kan je hierbij goed helpen. Een voorbeeld: er komt een klacht binnen van een klant (Gebeurtenis). Hoe reageer je daarop? Vaak ontstaat hierbij meteen een Gedachte (‘O nee, wat verschrikkelijk!’) en een emotie (Gevoel), bijvoorbeeld angst omdat je iets verkeerd hebt gedaan. En daaruit volgt jouw handelen (Gedrag) en de consequenties daarvan (Gevolg). Je slaat bijvoorbeeld helemaal dicht (Gedrag) en de klant krijgt geen oplossing voor zijn probleem (Gevolg).

Het moment tussen Gebeurtenis en de Gedachte bepaalt in grote mate je effectiviteit. Want op het moment dat je je bewust bent van de niet-helpende, negatieve gedachte (‘Nu verpest ik het weer voor mezelf’) kun je hier een meer helpende of positieve gedachte voor inwisselen (‘Ik kan dit probleem makkelijk aan’). Hoe meer bewustzijn je hierover ontwikkelt, hoe beter je in staat bent te dealen met allerlei situaties en hoe effectiever je zelfleiderschap zal zijn.

Meer persoonlijk leiderschap in je organisatie?

Persoonlijk leiderschap ontwikkelen is nodig en zinvol als je bijvoorbeeld in je organisatie constateert dat:

  • de leidinggevenden heel hard aan het werk zijn en klagen over gebrek aan eigenaarschap bij hun mensen
  • het verloop en/of verzuim hoog zijn
  • er wel veel plannen zijn maar de uitvoering daarvan vaak stagneert
  • er een ‘onderstroom’ in de organisate lijkt te zijn
  • er weinig feedback aan elkaar wordt gegeven
  • er veel geklaagd wordt

Het goede nieuws? Persoonlijk leiderschap is te ontwikkelen en vormt een rode draad in al onze programma’s omdat we werken vanuit onze filosofie: Iedereen is een leider!

Benieuwd hoe je persoonlijk leiderschap kunt ontwikkelen binnen je organisatie? Download dan ons whitepaper of plan een virtuele koffie date in om hierover eens vrijblijvend van gedachten te wisselen.

6 november 2023
Naar blogoverzicht
Vds training en coaching huib broekhuis 2021

Vak expert

Huib Broekhuis 

Benieuwd wat we kunnen betekenen voor jouw organisatie? Bel mij dan gerust even op om van gedachten te wisselen.
We ontwikkelen programma’s die altijd naadloos aansluiten, ook full digital.

Benieuwd of dit programma ook werkt voor jouw organisatie?
Bel mij dan gerust even op om van gedachten te wisselen.
We ontwikkelen programma’s die altijd naadloos aansluiten, ook full digital.

06 53 78 66 27
Vds training en coaching huib broekhuis 2021

Vak expert

Huib Broekhuis

Neem gerust vrijblijvend contact op om van gedachten te wisselen.

06 53 78 66 27
Stuur een mail
vds training consultants whitepaper zelfleiderschap

In dit whitepaper delen we tips, inzichten en adviezen om het thema zelfleiderschap beter te kunnen doorgronden en bij medewerkers aan te wakkeren.

Download het whitepaper