Wat is informeel leiderschap?

Wat is informeel leiderschap

BLOG – Huib Broekhuis

Wat is informeel leiderschap?

De (onzichtbare) impact van informeel leiderschap: hoe herken je en stimuleer je deze leiders? Informeel leiderschap speelt een cruciale rol in de moderne werkomgeving, waarbij invloed en vertrouwen belangrijker zijn dan de titel. Het is een boeiend fenomeen dat daarom ook steeds meer aandacht krijgt in de moderne werkomgeving. Waar hiërarchisch en functioneel leiderschap vaak duidelijk worden afgebakend door posities en titels, ontstaat informeel leiderschap spontaan. Deze vorm van leiderschap is gebaseerd op invloed, expertise en vertrouwen, en  bevordert innovatie, samenwerking en flexibiliteit binnen teams en organisaties. Maar, wat is informeel leiderschap? En hoe kunnen deze leiders het best benut worden?

Definitie van informeel leiderschap

Informeel leiderschap verwijst naar personen binnen een organisatie die het vermogen hebben om invloed uit te oefenen en anderen te leiden, zelfs zonder een formele positie of autoriteit binnen een organisatie. Deze leiders beschikken vaak over een natuurlijk charisma, diepgaande expertise, en een goed ontwikkelde emotionele intelligentie. Zij tonen leiderschapsgedrag en inspireren anderen om samen te werken aan gemeenschappelijke doelen. Informele leiders kunnen professionals zijn die uitblinken in hun vakgebied. Ook onderscheiden ze zich door hun charisma of probleemoplossende vaardigheden, waarmee ze hun collega’s kunnen beïnvloeden of overtuigen.

In tegenstelling tot formeel leiderschap, dat is gebaseerd op hiërarchie en autoriteit, komt informeel leiderschap voort uit de persoonlijke kwaliteiten en de relaties die een individu binnen de organisatie heeft opgebouwd. Ze worden door hun collega’s daarom ook anders benaderd, en er wordt soms sneller naar ze geluisterd, juist omdát ze peers zijn.

Informeel versus hiërarchisch versus functioneel leiderschap

Hiërarchisch leiderschap is gebaseerd op autoriteit en positie binnen de organisatie. De functietitels bieden duidelijkheid en structuur, maar dit kan  innovatie en flexibiliteit belemmeren. Functioneel leiderschap daarentegen concentreert zich op specifieke domeinen of functies binnen een organisatie. Deze leiders worden erkend om hun expertise in bepaalde gebieden. Zij hebben geen formele macht, maar hebben wél een zekere mate van verantwoordelijkheid.

Informeel leiderschap  overstijgt de grenzen van leiderschapsposities.  Het ontstaat spontaan, en kan in elk niveau van een organisatie voorkomen. Informeel leiderschap is dynamisch, adaptief en komt voort uit de natuurlijke interacties en relaties binnen teams. Je zou kunnen zeggen dat informeel leiderschap floreert tussen de afgebakende vormen van leiderschap die je bij hiërarchisch en functioneel leiderschap tegenkomt.

Lees ook ons recent geschreven blog over deze drie vormen van leiderschap.

Hoe herken je informele leiders?

Informele leiders hebben geen officiële leiderschapsrol. Toch is vaak al snel duidelijk wie ze zijn: de collega’s die het vertrouwen hebben gekregen van zowel teamgenoten als leidinggevenden vanwege hun kennis, karakter en charisma; naar wiens stem altijd geluisterd wordt; degene waar teamgenoten naartoe gaan voor advies, inspiratie of ondersteuning; naar wie wordt opgekeken en die wordt gezien als voorbeeld.

In het kort: het zijn de collega’s die onofficieel (en soms onzichtbaar) tóch heel veel invloed hebben binnen een team en organisatie.

De kracht van informele leiders

Gedrag dat informele leiders laten zien   Informele leiders onderscheiden zich dus door collega’s te inspireren, te motiveren en te beïnvloeden zónder dat ze daarvoor een officiële leidinggevende positie bekleden. Ze doen dit door:

  1. Expertise en kennis te delen: Informele leiders worden vaak erkend om hun diepgaande kennis op specifieke gebieden die ze graag delen om anderen te helpen groeien.
  2. Verbindingen te leggen: Ze excelleren in het opbouwen van netwerken binnen en buiten de organisatie, waardoor ze veel toegang hebben tot relevante informatie en zo de organisatie kunnen ondersteunen .
  3. Proactief initiatief te nemen: Ze wachten niet op opdrachten, maar zien kansen en handelen daarop.
  4. Vertrouwen op te bouwen: Door hun integriteit en betrouwbaarheid worden ze natuurlijke aanspreekpunten voor collega’s.
  5. Innovatie te stimuleren: Ze moedigen creatief denken aan en zijn vaak de drijvende kracht achter nieuwe ideeën en benaderingen.

Rollen van informele leiders

Informele leiders kunnen verschillende rollen vervullen binnen een organisatie, afhankelijk van de behoefte en context.  Deze rollen zijn:

Weightlifting@2x

Motivators en aanjagers

De Motivators inspireren en stimuleren hun collega’s om hun volledige potentieel te benutten.. Ze creëren een positieve werkomgeving waarin mensen zich gemotiveerd, gewaardeerd, en betrokken voelen, en moedigen hen aan om hun doelen na te streven en uitdagingen aan te gaan.

Traveler@2x

Trekkers van de kar

De Trekkers fungeren als trekkers van de kar bij het bedenken en/of uitvoeren van plannen binnen een team of organisatie. Ze nemen het voortouw bij het efficiënt uitvoeren van taken en zorgen voor het tijdig en succesvol bereiken van doelen en resultaten.

Training@2x

Technische en professionele experts

De Experts blinken uit in hun vakgebied en fungeren als technische en professionele specialisten, met diepgaande kennis en ervaring. Ze worden erkend als autoriteit op hun vakgebieden delen hun kennis graag met anderen. Zo begeleiden ze collega’s  in hun groei en ontwikkeling.

Friends@2x

Essentiële verbinders

De Verbinders brengen mensen uit verschillende teams, afdelingen of niveaus samen om gezamelijk te werken aan gemeenschappelijke doelen. Ze begrijpen de onderlinge relaties en kunnen bruggen bouwen tussen deze verschillende groepen.

Kick@2x

Pleitbezorgers van de business

De Pleiters begrijpen de strategische doelen en prioriteiten van de organisatie, en kunnen anderen inspireren om zich hiervoor in te zetten. Ze zijn toegewijd aan het succes van de organisatie en nemen initiatief om bij te dragen aan de groei en ontwikkeling.

Connection to account@2x

Rechterhanden van de manager

De Rechterhanden ondersteunen de manager binnen een team of afdeling. Ze versterken de manager bij het communiceren van doelen, het motiveren van het team en het faciliteren van samenwerking. Ze fungeren als een brug tussen management en medewerkers, en dragen bij aan een effectieve werkomgeving.

Voordelen van het maximaal stimuleren en ondersteunen van informele leiders

Voor L&D professionals biedt informeel leiderschap een schat aan mogelijkheden. Hier volgen een paar voorbeelden waarom informele leiders steunen veel voordelen kan hebben:

  • Cultuurverandering. Informele leiders kunnen krachtige bondgenoten zijn bij het doorvoeren van cultuurveranderingen, omdat ze het vertrouwen en respect van hun collega’s genieten.
  • Kennisdeling. Door platforms te creëren waar informele leiders hun kennis kunnen delen, bouw je aan een cultuur van continu leren en ontwikkelen.
  • Innovatie. Informele leiders zijn vaak de bron van nieuwe ideeën. Door hen de ruimte te geven, kan innovatie van binnenuit worden gestimuleerd.
  • Hogere engagement. Erkenning van informeel leiderschap kan de betrokkenheid en motivatie van medewerkers significant verhogen.
  • Talentontwikkeling. Door informele leiders te identificeren en te ondersteunen, kunnen L&D professionals verborgen talenten binnen de organisatie ontdekken en ontwikkelen.

Aan de slag met informeel leiderschap

Als L&D professional kun je de kracht van informeel leiderschap benutten door programma’s te ontwikkelen die informele leiderschapsvaardigheden ontplooien en verder cultiveren.

Een andere mogelijkheid is om mentorschap en coaching te faciliteren, waarbij informele leiders een centrale rol toebedeeld krijgen. Hiermee wordt binnen de organisatie de kennis en expertise van informele leiders structureel gedeeld .

Het is ook zinvol om de invloed van informele leiders te vergroten door bijvoorbeeld netwerkmogelijkheden te creëren waardoor ze door hun ‘peers’ worden gestimuleerd en geïnspireerd.

Het is goed om de informele leiders erkenning te geven voor hun prestaties . Door hun bijdrage openlijk te waarderen zullen nog meer rolmodellen binnen de organisatie ontstaan.

Tot slot

Door informeel leiderschap te omarmen en te cultiveren, creëer je als L&D professional een dynamische, adaptieve en innovatieve leeromgeving die de hele organisatie ten goede komt.

Het is een krachtig instrument om de kloof tussen formele structuren en de dagelijkse realiteit van werknemers te overbruggen. Dat draagt bij aan een meer betrokken, gemotiveerde en effectieve organisatie.

Heb jij al informele leiders in jouw organisatie gespot? Of wil je meer weten over hoe je informeel leiderschap kunt ontwikkelen? Plan een gesprek met ons in en ontdek hoe je de kracht van informeel leiderschap kunt benutten.

En vergeet niet om onze nieuwsbrief in de gaten te houden voor onze intervisie- en inspiratiebijeenkomsten over leiderschap.

30 oktober 2024
Naar blogoverzicht
Vds training en coaching huib broekhuis 2021

Huib Broekhuis 

Benieuwd wat we kunnen betekenen voor jouw organisatie? Bel mij dan gerust even op om van gedachten te wisselen.
We ontwikkelen programma’s die altijd naadloos aansluiten, ook full digital.

Benieuwd of dit programma ook werkt voor jouw organisatie?
Bel mij dan gerust even op om van gedachten te wisselen.
We ontwikkelen programma’s die altijd naadloos aansluiten, ook full digital.

06 53 78 66 27
Stuur een email
Vds training en coaching huib broekhuis 2021

Huib Broekhuis

Neem gerust vrijblijvend contact op om van gedachten te wisselen.

06 53 78 66 27
Stuur een mail